KWK „Jastrzębie” rozpoczynała na dobre swoją działalność produkcyjną, kiedy to pośród załogi tu pracującej wyłoniła się grupka sympatyków turystyki i wędrówek krajoznawczych. Wykształtowała się ona w większości w kręgu kadry administracyjno-technicznej podczas wspólnych wyjazdów i wycieczek.

Nadszedł rok 1966, wówczas to dojrzał wcześniej już zrodzony pomysł stworzenia stowarzyszenia pod auspicjami, którego można byłoby zjednoczyć wszystkich zainteresowanych turystyką oraz w sposób planowany organizować imprezy i popularyzować czynny wypoczynek. Postanowiono przystąpić do istniejącego już szesnaście lat Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego i zawiązać Koło przy KWK „Jastrzębie”.

Przy tak sprecyzowanym zamyśle, w sposób zdecydowany przystąpiono do konkretnego działania. Zainteresowani zgromadzili się jesienią 1966 roku na zebraniu założycielskim, na którym podjęto uchwałę o utworzeniu Koła przy KWK „Jastrzębie” pod nazwą Krokus i zarejestrowano go w najbliższym Oddziale PTTK w Rybniku. Misją tą obarczono nieodżałowanego kol. (..)Bertholda Janochę i kol. Henryka Buchcika (rzecznika patentowego pracującego w Komórce Wynalazczości i Racjonalizacji a zarazem aktywnego działacza i przodownika GOT), którzy wywiązali się z nałożonego zadania organizacyjnego.

Po zawiązaniu Koła w listopadzie tegoż roku, odbyło się inauguracyjne Walne Zebranie, na którym nakreślono plan pracy programowo-organizacyjnej i merytorycznej oraz wybrano pierwszy- historyczny Zarząd Koła, w skład którego weszli:

  1. Kol. Henryk Szymiczek – (ówczesny Naczelny Inżynier) jako prezes Koła
  2. v-ce prezes odpowiedzialny za sekcję górską,
  3. Kol. Piotr Śmieja jako – v-ce prezes Koła,
  4. Kol. Henryk Buchcik – jako sekretarz Koła,
  5. Kol. Barbara Cieplak – jako skarbnik Koła,
  6. Kol. Stefan Szymik – jako gospodarz sprzętu,
  7. Kol. Julita Urbańska – odpowiedzialna za Sekcję Krajoznawstwa,
  8. Kol. Kazimierz Niebisz – odpowiedzialny za Sekcję Narciarską,
  9. Kol. Reinhold Kollek – odpowiedzialny za Sekcję Motorową,
  10. Kol. Józef Głąb – członek.

Natomiast pierwszym przewodniczącym Komisji Rewizyjnej został wybrany kol. Franciszek Marcol (ówczesny Główny Księgowy), który tę funkcje piastował ponad 15 lat. W okresie istnienia Koła PTTK „Krokus” skład Zarządu zmieniał się wielokrotnie, oto nazwiska kolegów, którzy kolejno pełnili funkcję prezesów naszego Koła:

  1. od 1966r. do stycznia 1975r. – kol. Henryk Szymiczek – Naczelny Inżynier
  2. od stycznia 1975r. do 01.12.1976r. – kol. Ignacy Sokół – Kierownik Robót Górniczych TG-2.
  3. od 1.12.1976r. do 21.02.1979r. – kol. Kazimierz Niebisz – Kierownik Działu Wczasów.
  4. od 21.02.1979r. do 10.12.1984r. – kol. Ryszard Canibal – Nadsztygar z Działu Górniczego.
  5. od 10.12.1984r. do 13.12.1996 r. – kol. Edward Kutyła – elektryk z oddziału elektrycznego.
  6. od 13.12.1996 r. do 14.11. 2000 r. – kol. Piotr Bugla – Główny Elektryk
  7. od 14.11.2000r. do 17.11.2004 r. – kol. Stefania Orlik – sekretarka z Działu Górniczego.
  8. od 17.11.2004 r. do 21.11.2008 r. – kol. Stanisław Krentusz
  9. od 21.11.2008 r. do 18.11.2016 r. – kol. Zdzisław Koń
  10. od 18.11.2016 r. do 08.04.2022 r. – kol. Tadeusz Kurowski
  11. od 08.04.2022 r. do chwili obecnej – kol. Sebastian Jasiński

Ponadto Walne Zebranie Koła 20 stycznia 1987r. podjęło jednomyślną Uchwałę o przyznaniu godności Honorowego Prezesa Koła PTTK „Krokus” dla kol. Bertholda Janochy, który niestety odszedł z naszego grona, by wstąpić w krainę wieczności; CZEŚĆ JEGO PAMIĘCI.

Z dziejów naszego Koła należy nadmienić jeszcze to, że po rocznym stażu w Oddziale PTTK w Wodzisławiu Śląskim, na początku 1977r. włączono nas w strukturę nowoutworzonego Oddziału PTTK w Jastrzębiu Zdroju.

Koło Krokus realizowało swoją działalność statutową i programową, propagując rozwój turystyki kwalifikowanej w sekcjach specjalistycznych:

1.Komisja Turystyki Górskiej

Jest jedyną sekcją działającą nieprzerwanie od początku istnienia naszego Koła. Prowadzona była do 1974r. przez kol. Bertholda Janochę i kol. Kazimierza Niebisza, a później przez kol. Witolda Jędrusiaka. Wycieczki organizowane przez KTG dotarły we wszystkie partie górskie w Polsce. Ponadto spenetrowano Zdecydowaną część Karpat Słowackich i Czeskich, włącznie z czeska częścią Sudetów. Nie pominięto również pasm Pogórzy i atrakcji Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Pamiętano o krzewieniu turystyki wśród najmłodszych i dlatego kiedyś co rocznie organizowano masowe wycieczki dla dzieci pracowników i członków Koła w Beskid Śląski z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka.

Działalność sekcji oparta była o własną kadrę wykwalifikowaną, tj. przewodników i przodowników Górskiej Odznaki Turystycznej. Ponadto duża rzesza uczestników zdobywała stopnie Górskiej Odznaki Turystycznej, w tym kilkunastu osiągnęło najwyższy szczebel, tzn. „Za wytrwałość”.

2. Komisja Ochrony Przyrody

Była ściśle związana z pracą Koła. W przeszłości opiekował się nią kol. Henryk Szymiczek, następnie kol. Ignacy Sokół i Czesław Tylus. Sekcja rozwinęła się w szczególności po 1981 roku pod przewodnictwem kol. Alfreda Volkmera oraz kol. Doroty i Adolfa Merkel.

3. Sekcja Turystyki Narciarskiej

Została założona 11 grudnia 1968 roku i była prowadzona przez kol. Bertholda Janochę, Kazimierza Niebisza i Stefana Szymika. Koncentrowała się w organizowaniu cyklicznych wycieczek po Beskidzie Śląskim i Żywieckim. Członkowie tej sekcji uczestniczyli w Ogólno Polskich Zlotach i Rajdach w Tatrach i Sudetach. Chlubą były „Igrzyska Turystyczno-Narciarskie Górników” o zasięgu regionalnym co rocznie organizowane przez członków tej sekcji.

4. Sekcja Turystyki Kajakowej

Powstała z inicjatywy kol. Henryka Szymika w 1970 roku. Popularyzowana następnie przez kol. Zygmunta Granata i Janusza Staszowskiego. W dalszej kolejności prowadzona przez kolegów Witolda Jędrusiaka, Wiesława Siennickiego, Edwarda Orszulika i Mirosława Zmudę.

5. Sekcja Turystyki Rowerowej

Powołana do życia w 1979 roku przez kol. Ignacego Sokoła przy współudziale kolegów Kornela Wacławczyka i Wiesława Skowrońskiego. W pierwszych latach działalności, sekcja łączyła turystkę rowerowa z programem „Ochrony nad zabytkami architektury”. Odwiedzano, prowadzono i katalogowano własny Rejestr Zabytków i pomników Przyrody Ziemi Wodzisławskiej.

Reaktywowano działalność w maju 1985 roku. Sekcja w dniu 14 grudnia 1986 roku została przekształcona w Komisję Turystki Rowerowej przy OM PTTK w Jastrzębiu Zdroju. Prowadzona jest do chwili obecnej przez kol. Józefa Lubszczyka. Komisja Turystki Rowerowej organizowała corocznie własne imprezy o zasięgu ogólnopolski, tj. „Zlot o Puchar Dyrektora KWK „Jastrzębie” oraz uroczyste zakończenie sezonu kolarskiego. Obydwie te imprezy odbywały się w Ośrodku Wypoczynkowym w Bukowie. Do chwili obecnej współuczestniczy w organizacji międzynarodowego Rajdu im. Żwirki i Wigury (Jastrzębie- Zdrój – Cierlicko w Czechach). Obecnie piecze nad sekcją sprawuje kol. Mirosław Wójcik.

6. Sekcja Turystyki Motorowej

Działała przy naszym Kole od 1966r. do 1981r. i skupiała w swym gronie kilkudziesięciu sympatyków, na czele których stali koledzy Reinhold Kollek (Przodownik Motorowej Odznaki Turystycznej) i Adolf Merkel.
Program sekcji opierał się na zbiorowych wyjazdach samochodowo-motocyklowych na Zloty, Rajdy i Caravaningi regionalne i ogólnopolskie w różne ciekawe zakątki kraju.

7. Sekcja Młodzieżowa

Założona w 1970 roku działała do 1982r. prowadzona kolejno przez kolegów Józefa Jandurę, Stanisława Sobika, Edwarda Friske i Edwarda Głodowicza.
Naczelnym zadaniem tej sekcji była popularyzacja turystyki wśród młodych pracowników kopalni, a w późniejszym okresie wśród młodzieży i uczniów Zasadniczej Szkoły Górniczej. Działalność ta przyniosła duże ożywienie w ruchu turystycznym w dekadzie lat 70-tych, kiedy to do naszego Koła przystąpiło liczne grono nowych adeptów. Sekcja głównie współpracowała z Komisją Turystyki Górskiej, Sekcją Kajakową i Organizacjami Młodzieżowymi, istniejącymi w naszym zakładzie.

8. Speleoklub „Aragonit”

Rozpoczął swą działalność w 1975 roku. Założycielami Klubu byli kol. Wiesław Jesionek, Halina Szopa i Edward Kutyła.
Z uwagi na duże wymogi kwalifikacyjne, prowadzono na bieżąco szkolenie członków Speleoklubu od Sympatyka do Instruktora przez Samodzielnego Taternika Jaskiniowego podczas cyklicznych wyjazdów wspinaczkowych i obozów szkoleniowych. Planowana działalność koncentrowała się na penetracji jaskiń i grot w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej i Tatrach Zachodnich oraz na drogach wspinaczkowych w dolinach podkrakowskich w Paśmie Kroczycko-Podlesickim (Góra Zborów) oraz Tatrach Wysokich (otoczenie Doliny Pięciu Stawów i Morskiego Oka).
Członkowie Speleoklubu podejmowali oferty zlecone na niebezpieczne prace na wysokościach.
Speleoklub Aragonit zaprzestał aktywnej działalności u schyłku lat 80-tych.

9. Klub Działalności Podwodnej „Tridakna”

Był najmłodszą sekcją działająca przy naszym Kole, ponieważ został założony w marcu 1986 roku. Klub zawiązał się jako jednostka odrębna z macierzystego klubu „Nautlilius”. Wśród założycieli byli koledzy Jan Kutkowski, Piotr Stukan, Tadeusz Tomecki, Jacek Dziemiańczuk pod nadzorem honorowego członka Klubu – kol. Janusza Adamskiego.
Klub prowadził akcje szkoleniowe i turystyczne wśród adeptów nurkowania na bieżąco na basenach kąpielowych i akwenie otwartym w Bukowie oraz na sesjach wyjazdowych i letnich obozach.

Jak wynika z powyższych danych konfiguracja sekcji zainteresowań w naszym Kole obejmowała praktycznie wszystkie kierunki turystyki kwalifikowanej preferowane przez PTTK.
Jedynie nie zaszczepiła się w pełni Sekcja Turystyki Pieszej, pomimo tego, członkowie naszego Koła często brali udział w imprezach turystyki nizinnej, zdobywali stopnie Odznaki Turystki Pieszej oraz uczestniczyli w akcjach „Malowania Szlaku”.
Natomiast Turystyka Żeglarska miała początkowo charakter indywidualny. Gdy na początku lat 80-tych powstał przy KWK „Jastrzębie” Samodzielny Klub Żeglarski „Vega”, zrzeszył wówczas zainteresowanych pod swoja banderę. Dlatego Zarząd naszego Koła nie podejmował starań o utworzenie konkurencyjnej jednostki o podobnym programie działania.
Warto również podkreślić fakt o przydatności naszych działaczy do pracy w zewnętrznych i wyższych strukturach naszego Towarzystwa. Godnym zaakcentowania jest udział kol. Edwarda Kutyły w pracach struktur Wojewódzkich PTTK w Katowicach, gdzie jest Prezesem Rady Prezesów Województwa Śląskiego, jest również członkiem Zarządu Głównego PTTK.

Także koledzy Alfred Volkmer i Józef Lubszczyk byli członkami Komisji Zainteresowań przy Zarządzie Wojewódzkim PTTK.
Ponadto kolega Edward Kutyła był sekretarzem, a obecnie jest prezesem Oddziału PTTK w Jastrzębiu- Zdroju. Również nasz były członek – kol. Stanisław Kociuga był wieloletnim Prezesem Jastrzębskiego Oddziału.

Wyniki jakie osiągnęło Koło podczas swojej działalności są oparte na bezinteresownym działaniu rzeszy osób. Nie sposób wszystkich w tym miejscu wymienić, jednak skladamy im serdeczne podziękowania.
Przez wiele lat nasza działalność była wspierana przez organizacje związkowe, jak również Dyrekcję kopalni. Istotne znaczenie miał fakt, iż kiedyś kopalnia w znacznym stopniu partycypowała w kosztach wycieczek, a obecne nastawienie jest raczej nieprzychylne, o czym świadczy fakt, że my jako Koło PTTK nie możemy korzystać z dofinansowania z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, gdyż jako stowarzyszenie formalnie na terenie kopalni nie funkcjonujemy!!!

Obecnie Koło nasze prowadzi działalność informacyjno-popularyzacyjną poprzez radiowęzeł zakładowy, gablotkę z ogłoszeniami oraz stronę internetowa. Jesteśmy również obecni na portalu społecznościowym Facebook.

Koło PTTK „Krokus” przetrwało zawieruchę czasową, nie zawiesiło swej społecznej działalności i wypełnia lukę w ofercie turystycznej komercyjnych biur podróży, które nie oferują wycieczek krajoznawczych z wolnej akwizycji.
Członkami naszego stowarzyszenia są już nie tylko pracownicy KWK „Jas- Mos”, obecnie wstępuje do Nas coraz więcej osób z poza środowiska górniczego- łączy nas wspólna pasja krajoznawstwa. Jesteśmy otwarci dla wszystkich, którzy chcą obcować z pięknem natury.

Nasze Koło nie proponuje turystom zwiedzania dalekich krajów- oferujemy piękno Polski oraz krajów ościennych, odkrywamy przed turystami miejsca bliskie, ale nieznane. Nad wszystkimi imprezami opiekę roztaczają wykwalifikowani przewodnicy.

Zapraszamy Cię turysto do tworzenia dalszego ciągu tej historii…